-Bütçede hedefe ulaşmak zor…

-Merkezi yönetim bütçesi yılın ilk yarısını 46,1 milyar liralık

açıkla kapattı

-Bu yıl 67 milyar liralık yıllık açık tahmininin yüzde 68,8’i

ilk yarıda gerçekleşti

-Yılın ikinci yarısında açığın 20,9 milyar lirada kalırsa

hedef tutturulacak

-İkinci yarıyılda uygulanan enflasyon farkları, maaş

ödemelerini beklenenin çok üzerinde artıracağı için bütçeyi

toparlamak zor olacak

-Açığı kapatmanın yolu biri vergi gelirlerini artırmak,

giderleri de kısmak

-Giderleri azaltmada uygulanacak tek çözüm, yatırım

harcamalarını kısmaktan geçiyor. Bunun yolu da büyük

projeleri belli bir süre için ertelemek ve yatırım ödeneklerinin

dondurmak

Ankara – 20.07.2018 – Merkezi yönetim bütçesi Cumhurbaşkanı Seçimi ve 27. Dönem Milletvekili Genel Seçiminin yapıldığı Haziran ayında 25,6 milyar lira açık verdi.

Böylece bütçe yılın ilk yarısını 46,1 milyar liralık açıkla kapattı. Merkezi yönetim bütçesi, Mayıs ayında 2,7 milyar lira fazla, Ocak-Mayıs döneminde ise 20,5 milyar lira açık vermişti.

Merkezi yönetim bütçe açığı, 2017 Ocak-Haziran döneminde 25,2 milyar lirada kalmıştı.

Bütçede Haziran ayında gelirler, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 17,3 artarak 51,5 milyar liraya çıktı. Buna karşın bütçe giderleri yüzde 33,8 oranında artışla 77,2 milyar liraya ulaştı.

Gelir açısından bütçenin en önemli kalemi olan vergi gelirleri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 17,4 artış gösterdi ve 42,7 milyar liraya ulaştı. Faiz ödemeleri hariç bütçe giderlerinde yüzde 32,6 artış oldu ve 74,8 milyar liraya çıktı.

2017 Ocak-Haziran döneminde merkezi yönetim bütçesi 1,8 milyar lira faiz dışı fazla verirken, bu yılın aynı döneminde 12,3 milyar liralık faiz dışı açıkla karşılaşıldı.

Bütçe gelirleri Ocak-Haziran döneminde, geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 18,2 artarak 353,6 milyar lira, bütçe giderleri de yüzde 23,2 yükselerek 399,7 milyar lira oldu. 

Merkezi yönetim bütçesinde 2018 Ocak-Haziran döneminde vergi gelirleri yüzde 19,8 artışla 294,8 milyar liraya, faiz dışı bütçe giderleri de yüzde 23 artışla 365,9 milyar liraya çıktı.

-Bütçe açığı hedefini yakalamak zor-

Bütçe giderlerini, 65 yaş aylığının 500 liraya çıkarılması 1,6 milyar, emeklilere bayramlarda 1000’er liralık ikramiye verilmesi ise 22,3 milyar lira artıracak. Torba kanunlarla bu açıklar kapatılmaya çalışılıyor. Bu düzenlemelerden 40-45 milyar lira gelir bekleniyor. Her ne kadar 2018 yılı bütçe açığı hedefi olan 67 milyar lira tutturulmaya çalışılsa da akaryakıtta vergi indirimleri gibi düzenlemeler nedeniyle hedef aşılacak gibi görünüyor.

Enflasyonun yüksek seyretmesi de bütçe açığını artıracak. Memur, sözleşmeli personel ve emeklilerin yılın ikinci yarısı için uygulanacak zam oranları enflasyona bağlı olarak değişiyor. 2018 Ocak-Haziran tüketici enflasyonu tahminlerin çok üzerinde yüzde 9,17 olarak gerçekleşti. İşçi ve Bağkur emekli aylıkları otomatik olarak bu enflasyon oranında arttı. Memurlara ve memur emeklilerine de yüzde 3,5 sözleşme zammı ve yüzde 4,97 enflasyon farkıyla (yüzde 9,17 enflasyondan Ocak 2018 zammı olan yüzde 4 düşülerek bulunuyor. 109,17/104*100-100= 4,97) ile birlikte kümülatif olarak yüzde 8,65 zam (İkinci yarı zammı yüzde 3,5 ile enflasyon farkı yüzde 4,97 çarpılarak uygulanacak zam bulunuyor. 103,5*104,97*100-100= 8,65) verildi.

İkinci yarıyılda uygulanan enflasyon farkları, maaş ödemelerini beklenenin çok üzerinde artıracağı için bütçeyi toparlamak zor olacak. Açığı kapatmanın yolu vergi gelirlerini artırmak, giderleri de kısmak. Önümüzdeki dönemde yüksek kurlara dayalı olarak ithalattaki ve ekonomideki genel durgunluk veya gerileme, şirketler başta olmak üzere gelirlerdeki düşüş sebebiyle vergi gelirlerinde de çok büyük artış beklenmemeli.

Ancak vergi oranları artırılarak vergi gelirleri artırılabilir ki bu da son yapılan düzenlemelerle vergi oran ve maktu vergi artışlarıyla uygulamaya konuluyor.

Giderleri kısma açısından maaşların getireceği yükü hafifletmenin yolu yok. Transfer ve cari harcamalarda da büyük oranlı tasarruf mümkün değil. Giderleri azaltmada uygulanacak tek çözüm, yatırım harcamalarını kısmaktan geçiyor. Bunun yolu da büyük projeleri belli bir süre için ertelemek ve yatırım ödeneklerinin dondurmak.

Sonuç olarak bu yıl 67 milyar liralık yıllık açık tahmininin yüzde 68,8’i ilk yarıda gerçekleşti. Yılın ikinci yarısında açık 20,9 milyar lirada kalırsa hedef tutturulacak. Kısaca maliye politikaları açısından merkezi yönetimin manevra alanı oldukça sınırlanmış durumda görünüyor.